Ég get ekki þagað

Óvopnaðir friðarsinnar á skipi með farm af nauðsynlegust hjálpargögnum nálgast Gasatrönd og ætlar að láta reyna á það hvort mögulegt verði að koma nauðsynlegust matvælum og lyfjum í land.

Ísraelar sega ekki nei, þeir segja ekkert. Þeir senda hersveit af stað í þyrlum sem ryðjast niður á þilfar hjálparskipsins. 

Þar eru 19 friðarsinnar myrtir með köldu blóði, aðrir á þriðja tug særðir og skipið hertekið.

Hafi nokkurn tíma verið til ríki á síðari árum sem tekið hefur upp viðbjóðslega starfshætti nasismans, sem drap fjölmarga Gyðinga auk fjölda annarra af öðrum kynþáttum, svo sem sígauna og slava, þá er það Ísraelsríki.

Hve lengi ætla þjóðveldi heims að láta þetta ofbeldisríki komast upp með sínar illgjörðir.

Munu Bandaríkjamenn og Vestræn ríki endalaust skríða fyrir þessum ofbeldismönnum og barnamorðingjum? 

Veldur olídæling úr iðrum jarðar jarðskjálftum?

Mikið hefur verið deilt á olíuleit og olíuvinnslu úr iðrum jarðar og þá aðallega vegna tveggja raka á móti slíku. Hættan af olíuslysum eins og nú er alvarlegt mál á Mexíkóflóa og að þar væri verið að vinna kolefni sem mundu auka koltvísýring CO2 í lofthjúpi jarðar. Olíuslysin eru staðreynd og eiga mjög líklega eftir að verða enn hrikalegri í framtíðinni. Hin mótrökin eru að með brennslu olíu muni CO2 magnið aukast og þar með muni hnattrænn hiti hækka. Ég hef oft og áður sett fram mín sjónarmið sem eru þessi:

CO2 er ein mikilvægasta gastegund heimsins og án hennar yrði hér enginn jarðagróði og súrefni takmarkað. Kenningin um að CO2 magn hækki hita hnattrænt hefur aldrei verið sönnuð. Hækkun hita er eitt, aukning CO2 annað. Persónulega óttast ég meira að hnattrænt fari hiti lækkandi en hækkandi, það er öllum aðgengilegt að kynna sér hvaða afleiðingar litla ísöld hafði á norðurhveli jarðar. Á árunum 1400 fram til 1800 var hnattrænn hiti skelfilega lágur eftir að hafa verið mun hærra en hann er í dag á landnámsöld, árin 900 fram til 1400.

En nú hefur  The University of Texas Institut for Geophysics (UTIG) sett fram ógnvænlega kenningu sem vert er að hugsa um. Stanslaus olíuvinnsla úr iðrum jarðar tæmir stóra geyma í jarðskorpunni, þar með hverfur sá mikli þrýstingur sem olía og gas myndaði. Öll sú spenna sem sem sá þrýstingur orsakaði hverfur og hvað þá? Er ekki líklegt að spennan í jarðskopunni færist til, er það svo ólíklegt að það geti orsakað jarðskjálfta?

Það væri fróðlegt ef jarðvísindamen okkar létu frá sér heyra um þessa kenningu.

Svar til Björns Vals Gíslasonar alþingismanns sem hann fékk frá mér á netinu

Heill og sæll Björn Valur
Og þakka þér fyrir að svara mér svo fljótt og með skilmerkilegum hætti.
Ég hef lesið tillögu þína, greinargerðina og það sem þú birtir á heimasíðu þinni.
Eftir að hafa kynnt mér þinn málflutning þá er ég hundrað prósent viss um að ég er ekki að misskilja neitt.
Ég tel það dapurlegt að þingmaður, maður sem situr á hinu háa Alþingi, skuli vera tilbúinn til að mæla því bót að gerð sé innrás á Alþingi, störf Alþingis trufluð og starfsmenn þingsins slasaðir.
Á heimasíðu þinni dregurðu nokkuð í land og viðurkennir að ekki sé hægt að láta uppvöðslulýð slasa starfsmenn Alþingis, minna má það tæplega vera. En þú vilt fría uppvöðsluseggina við húsbroti og öðrum brotum, það finnst mér með ólíkindum.
Ég hef sagt á mínu bloggi að búsáhaldabyltingin átti fullan rétt á sér og er þér sammála um að það var engin furða þó almenningur yrði yfir sig reiður og sár vegna hrunsins sem er auðvitað fyrst og fremst fjármála- og bankaafbrotamönnum að kenna en einnig FME og Seðlabanka en grundvöllinn lögðu Sjálfstæðis- og Framsóknarflokkur. Ég ætla hins vegar engan veginn að sýkna minn eigin flokk, Samfylkinguna, þátttaka hennar í Ríkisstjórn Geirs Haarde (lélegasta forsætisráðherra sem Ísland hefur nokkurn tíma haft) var meira en dapurleg. En því miður; við tókum flest þátta í dansinum í kringum gullkálfinn og höfðum trú á tortúlalubbunum sem nú blessunarlega verða að svara til saka.
En eitt er víst. Þegar almenningur rís upp og mótmælir ranglæti stjórnvalda og stofnana með skipulögðum og yfirveguðum hætti þá safnast að alskyns lýður að sem veit ekkert um hvað málið snýst; nú er komið tækifæri til að fá alvöruhasar. Við sáum í Sjónvarpinu hvernig ýmsir lubbar réðust að lögreglunni, oftast grímuklæddir, ég man eftir einum sem reyndi með klaufhamri að brjóta glugga í Stjórnarráðinu, ég man eftir því þegar bullurnar réðust inn á Hótel Borg á gamlársdag. Ég man líka eftir því þegar yfirvegaðir mótmælendur slógu skjaldborg um lögregluna fyrir framan Stjórnarráðið.
Ég leyfi mér að spyrja þig Björn Valur; hefur þú ekki þá yfirsýn að geta greint á milli þeirra sem mótmæltu hruninu, þjófnaðinum mikla sem brann á hverjum og einum og ruslaralýð sem safnast að heiðarlegum mótmælendum sem tala kröftuglega og hafa hátt. Ertu virkilega tilbúinn að slá skjaldborg um hvað vitleysingahóp sem hafði sig í frammi með ofbeldi?
Þú rekur söguna, segir frá gömlum guðlastdómum og berð þetta saman við óeirðirnar við Austurvöll 30. mars 1949. Ég er nú svo miklu eldri en þú og man þess vegna glöggt eftir því sem gerðist 30. mars 1949. Þá réðst ekki nokkur maður inn á Alþingi. Ólafur Thors, Stefán Jóhann Stefánsson og Eysteinn Jónsson létu dreifa flugriti um allan bæ og skoruðu á fólk að koma á Austurvöll og sýna þar með að Alþingi ætti að hafa starfsfrið. Hins vegar var Alþingishúsið fullt að utanaðkomandi "hvítliðum" en Sigurjón Sigurðsson lögreglustjóri hafði kallað Heimdall, félag ungra Sjálfstæðismanna til starfa og þjálfað þá á laun til að berja á fólki. Þegar merki var gefið þustu þeir út og hófu barsmíðar á öllum sem á vegi þeirra varð og lögreglan byrjaði gasárás.
Þú lítilsvirðir allt það fólk sem þarna kom, og sumir hlutu síðar þunga dóma, með því að bera þá einstaklinga saman við bullurnar sem réðust inn á Alþingi með ofbeldi og sitja nú undir ákærum sem þú vilt að Alþingi skipti sér af, ráðist inn á vettvang dómsvaldsins.
Ég er handviss um að þessar bullur, sem þú vilt nú gerast verjandi fyrir með því að Alþingi fari að skipta sér að störfum dómsvaldsins, eiga ekkert skylt við þær þúsundir sem tóku þátt í búsáhaldabyltingunni, þessar bullur vissu ekki nokkurn skapaðan hlut um hvað málið snérist, óreyndir unglingar sem vita ekkert hvað lífsbaráttan er, en voru komnir á vettvang til að fá "verulega skemmtilegan hasar"
Ég ætlast til að þingmenn hafi þann þroska til að skilja sauðina frá höfrunum og viðurkenni ekki hvaða framferði sem er af því það er undir formerkjum heiðarlegra mótmæla. Af því þú minnist á Þórberg Þórðarson í þinni greinargerð þá vil ég vísa til hans líka. Ég var að enda við að lesa  seinni bók Péturs Gunnarssonar um ÞÞ. Þar kemur þessi mannlegi breyskleiki svo greinilega fram að viðurkenna allt svo fremi það sé undir ákveðnum formerkjum. Þórbergur afsakaði allt sem gerðist í Sovétríkjunum, Gúlagið var áróður, réttahöldin miklu fyrir stríð og aftökurnar áttu fullan rétt á sér, innrásirnar í Ungverjaland og Tékkóslóvakíu réttlætanlegar.
Á sama hátt er mörgum farið. Þeir viðurkenna rétt almennings til að mótmæla á kröftuglegan hátt óréttlætinu sem því er sýnt. En eins og Þórbergi er þér og fleirum ómögulegt að greina á milli hvað eru heiðaleg og réttsýn mótmæli, þið viðurkennið allt sem gert er undir merkjum þessarar hreyfingar, búsáhaldabyltingarinnar, og reynið ekki að greina atburðina.
Ég segi á mbl. blogginu að ef þú telur að þessi hópur, sem nú má sæta ákærum saksóknara, eigi skilið að fá að fara fram óáreittir þá ertu að segja að ef Nýnasistar eða Vítisenglar ráðast inn á Alþingi þá munir þú bregða fyrir þá skildi og vernda þá fyrir ásókn dómsvaldsins.
Eiga ekki allir að vera jafnir fyrir lögunum?

Mættu nýnasistar haga sé á sama hátt á þingpöllum og í dómssal?

Lára Hanna Einarsdóttir er einn öflugasti bloggari hér á þessum síðum. Oft æði skörp en nú hefur hún tekið að sér að safna um sig hópi álitsgjafa sem eru henni hjartanlega sammála um "píslarvætti" óeirðaseggjanna sem ruddust inn á svalir á Alþingi, efndu þar til slagsmála og slösuðu starfsmenn þingsins.

Ég læddi þessari athugasemd inn hjá henni en ætla að láta hana koma hér fram í mínu eigin bloggi.

Þið ágætu álitsgjafar að framan. Snúum dæminu við og segjum sem svo að Alþingi hafi verið að fjalla um réttindi þeldökkra aðfluttra borgara með jákvæðum hætti, auka réttindi þeirra. Þá ræðst hópur nýnasista inn á svalir þingsalarins með háreisti og á endanum kemur til átaka milli starfsmanna Alþingis og nýnasistanna sem endar með að því nýnasistarnir slasa starfsmenn.

Væruð þið flest hér að framan tilbúin til að verja framgang nýnasistanna og þá einnig framgöngu þeirra í dómssal þegar mál þeirra yrði tekið fyrir þar?
Það hlýtur að vera, ef þið teljið ofbeldi og yfirgang við Alþingi, dómstóla og lögreglu réttlætanlegt þá hljóta allir að hafa sama rétt til slíkra aðgerða án tillits til skoðana, sama hver málstaðurinn er.

Margt er gott sem gamlir kveða

Í gær var stutt viðtal við þann aldna hagspeking Jónas Haralz í Speglinum, fréttasýringarþætti Ríkisútvarpsins. Þar rifjaði Jónas upp ummæli Ásgeirs Ásgeirssonar, sem síðar varð Forseti íslands, ummælin að ég held frá árinu 1929. Þar benti Ásgeir á að krónan, gjaldmiðill okkar, getur ekki staðið ein sér, þá hafði hún gullfótinn til að styðjast við. En gullfóturinn er löngu týndur og tröllum gefinn og Jónas sagði að þessi örmynt okkar, íslenska krónan, gæti aldrei staðið ein og óstudd. Krónan yrði að minnsta kosti að komast í myntbandalag með öðrum sterkari þjóðum og það lægi beinast við að það yrðu ríki á meginlandi Evrópu, m. ö. o. að við gengjum í Evrópusambandið og tækjum upp Evruna, þannig skyldi ég Jónas Haralz í viðtalinu í gær.

Annað mikilvægt atriði sem Jónas kom inn á var sú mikla breyting sem orðið hefur á bakgrunni þeirra sem sitja á Alþingi og ekki síður sú mikla breyting sem hefur orðið á bakgrunni embættismann ríkisins. Alþingismenn fyrr á árum voru langflestir sterkir og reyndir einstaklingar sem voru valdir til að fara með umboðsvald þjóðarinnar vegna þess að þeir höfðu sannað sig í atvinnulífinu. Þetta voru bændur, útgerðarmenn, iðnrekendur og auk þess var það nánast algilt að á Alþingi sátu forystumenn úr verkalýðsfélögum og sveitarstjórnum. Þeir sem voru það sem kalla má atvinnustjórnmálamenn voru í minnihluta. Nú er allt breytt. Risið hefur upp stétt "atvinnupólitíkusa" sem fara blautir á bak við eyrun frá skólagöngu (mjög líklega með lögfræðipróf) hafa hvergi tekið til hendi í atvinnulífinu. Þessir "atvinnupólitíkusar" eru til í öllum flokkum og eru svo heillum horfnir að þeir skilja það ekki að það sé nokkuð athugavert við það að skófla til sín milljónum og milljóntugum króna til að ryðjast fram fyrir samherja og flokksbræður og systur, nánast til að kaupa sér atkvæði. Því miður hafa almennir kjósendur gleypt þetta agn og fylgt sér á bak við þá sem skrapað hafa saman mestu fjármununum til að kaffæra félaga sína.

En það er sjálfsagt að láta alla njóta sannmælis. Það hafa komið fram einstaklingar alla tíð sem hafa á ungra aldri farið beint í stjórnmál frá prófborðinu en þeir eru í miklum minnihluta. Flestir sem létu að sér kveða á Alþingi áður fyrr komu frá hinum ýmsu afkimum þjóðfélagsins með mikla reynslu að baki.

En hvað um embættismennina? Áður fyrr var mikið lagt upp úr því að embættismenn væru valdir vegna óumdeilanlegra hæfileika sinna en á síðari árum hefur flokksskírteini verið mikilvægara en meðfæddir eða áunnir hæfileikar.

Guðlaugur Þór, þú ert búinn að missa allt traust sem þingmaður, segðu af þér þingmennsku strax

Það var dapurlegt að horfa á viðtal Helga Seljan við Guðlaug Þór Þórðarson alþingismann í Kastljósi í kvöld. Ég held að aldrei hafi stjórnmálamenn sokkið í jafn djúpan spillingarpytt og með því að sníkja milljónir og milljónatugi til að koma sjálfum sér á framfæri og berja niður samherja sína. Það dapurlegasta er að það er deginum ljósara að ungir framagosar kaupa sé þingsæti með illa fengnu fé frá  spilltum fjárglæframönnum í fyrirtækjum og bönkum.

Ég tók þá í prófkjöri til sveitarstjórnar í Kópavogi 1970 og það datt ekki nokkrum manni í hug að auglýsa sjálfan sig sérstaklega og því síður að sníkja og betla peninga sjálfum sér til handa. En síðan hélt spillingin innreið sína og það er nokkuð öruggt að Guðlaugur Þór er hinn krýndi, hinn smurði merkisberi þeirrar spillingar. Þessi spilling hefur náð til einstaklinga í öllum flokkum, það er langt frá því að Guðlaugur Þór eigi að ganga einn út af Alþingi og ekki láta sjá sig þar framar. Ég hef áður skorað á flokkssystur mína Steinunni Valdísi Óskarsdóttur að verða Guðlaugi Þór samferð og þið eruð fleiri á Alþingi sem eigið að fylla útgönguhópinn, ég ætla ekki að nafngreina fleiri í þessum pistli.

Þið sem hafi sokkið í spillingarfen prófkjöranna eða önnur fen sem þíð hafið velt ykkur upp úr; þið verðið að skilja þið hafið misst allt traust og það verður ekki hægt að endurreisa reisn Alþingis nema þið látið ykkur hverfa.

Það veldur manni ógleði þegar þið bæði tvö Guðlaugur Þór og Steinunn Valdís syngið þann ámátlega texta; 

Við verðum dæmd af störfum okkar!

Það er einmitt það sem ég er að gera þegar ég krefst afsagnar ykkar frá Alþingi og takið þó nokkuð stóran hóp með ykkur.

Svo langar mig að blogga síðar og leggja út af stórmerku viðtali við þann margreynda hagfræðing Jónas Haralz í Spegli Ríkisútvarsins í kvöld. Ég segi það enn og aftur að Spegillinn er einhver gagnmerkasta dagskrá Ríkisútvarpsins, mig minnir að sá ágæti fréttamaður Friðrik Páll Jónsson hafi þurft að berjast hart fyrir því að fá að skapa hann, raunar merkilegt að hnífurinn skuli aldrei hafa lent á Speglinum. 

Hvergi í stjórnskipunarlögum er gert ráð fyrir meirihluta og minnihluta, hvorki í sveitarstjórnum né á Alþingi

Hanna Birna borgarstjóri í Reykjavík hefur sett fram þá hugmynd að eftir sveitarstjórnarkosningarnar í lok maí setjist menn niður og komi sér saman um stjórn Reykjavíkurborgar án þess að mynda meirihluta og þar af leiðandi engan minnihluta. Það hefur lengi verið talið að myndun meirihluta í sveitarstjórnum sé sjálfsagður hlutur en þannig var það ekki í árdaga þegar sveitarstjórnir voru að þróast. Heldri bændur, sem skipuðu hreppsnefndina, komu saman eftir mjaltir og tóku ákvarðanir, Auðvitað þróaðist það þannig að sumir höfðu meiri áhrif en aðrir í krafti síns persónuleika en allir höfðu áhrif. Meirihlutamyndun í sveitarstjórn er ákaflega ólýðræðislegt fyrirbæri. Í sjö manna sveitarstjórn kom fjórir sér saman um að þeir skuli ráða ölu, þrír skuli engin áhrif hafa. Ég held að menn ættu í alvöru að fara að skoða þetta ólýðræðislega stjórnskipulag, sem ekki byggir á neinum lögum, gagnrýnum augum. Það alvarlegasta er þó þegar einhverjir taka upp á því að "slíta" meirihlutasamstarfi, reka bæjarstjórann (borgarstjórann) með tilheyrandi kostnaði fyrir sveitarsjóð (borgarsjóð). Slíkir atburðir gerðust í Árborg og Grindavík á því kjörtímabili sem nú er að renna sitt skeið. En það er fagnaðarefni, og sýnir hve Hanna Birna er sterkur stjórnmálamaður, að hún skuli leggja í að nefna þetta vandamál með meirihluta og minnihluta í sveitarstjórnum. Það ætti þó ekki að koma á óvart; sirkusinn í Borgarstjórn Reykjavíkur á þessu nánast liðna kjörtímabili var með slíkum ólíkindum að égskil vel að  Hanna Birna sé með með óbragð í munni eftir alla þá gerninga, slíkt rugl og vitleysa sem þar var í gangi.

Ætlum við ekkert að gera í að endurskipuleggja stjórnsýslu landsins?

Gallarnir í stjórnskipun landsins æpa á hvern mann. Strax eftir hrun var það almenn krafa að kallað yrði saman stjórnlagaþing en nú virðist sú krafa haf þagnað eða hún þögguð niður. Þær raddir hafa komið frá Alþingi að það sé ófært að fara að kalla saman Jóna og Gunnur til að setja landinu nýja stjórnaskrá, það sé skýlaust hlutverk Alþingis.

Það er þá ekki úr vegi að rifja upp afrekaskrá Alþingis í því mikla verkefni; að setja landinu nýja stjórnaskrá. Þetta hlutverk var því falið strax við lýðveldisstofnunina 1944 eða því sem næst og til að vera sanngjarn er sjálfsagt að rifja upp hvað þessi merka stofnun hefur gert. Alþingi hefur kjörið Stjórnarskrárnefndir oftar en einu sinni og oftar en tvisvar að ég held. En út úr því starfi hefur ekki komið nokkur skapaður hlutur, engar tillögur, engar hugmyndir.

Brotalöm

Mér finnst augljóst hvar brotalöm er fyrst og fremst í stjórnskipuninni. Í núverandi skipulagi hefur Alþingi látið kúga sig svo algerlega að það er ekki orðið annað en afgreiðslustofnun fyrir ríkisstjórn (framkvæmdavaldið) á hverjum tíma. Á því hefur engin breyting orðið eftir að núverandi Ríkisstjórn tók við. Þessu reyna alþingismenn að mæta með því að stunda malfundaæfingar af kappi, því meira sem sagt er því minna af viti. Fullyrt var í fréttum í dag að þingmannfrumvörp yrðu að fá blessum ráðherra til að fá umræðu og kannski afgreiðslu á þingi.

Efling Alþingis mikil nauðsyn

Ég ætla að leyfa mér að koma með þá tillögu að framkvæmdavaldið (Ríkisstjórn) og löggjafarvaldið (Alþingi) verði aðskilið þannig að Alþingi verði ekki framvegis afgreiðslustofnun fyrir Ríkisstjórn. Óneitanlega kemur upp í huga sú róttæka tillaga Vilmundar Gylfasonar að kjósa forsætisráðherra beinni kosningu. Á þann hátt erum við að fjarlægjast þingbundnar Ríkisstjórnir, en þau tengsl þarf þó ekki að slíta að fullu. En eitt er höfuðnauðsyn; ráðherrar eiga ekki að sitja á Alþingi, þeir eiga að sinna sínum störfum en mæta fyrir Alþingi og einstökum þingnefndum þegar þeir eru þangað kallaðir. Tveir þingmenn, Siv Friðleifsdóttir og Björgvin Sigurðsson, hafa  lagt fram tillögur að breyttri stjórnskipan. Hvorutveggja tillögurnar, Sivjar um að þingmen afsali sér þingmennsku ef þeir verða ráðherrar og tillaga Björgvins um að gera landið að einu kjördæmi, eru kák eitt ef ekki kemur meira til. Ef ráðherrar eiga að segja af sér en sitja a samt á þingi þá getur lítill flokkur, segjum Framsóknarflokkurinn, stóraukið fjölda sitjandi fulltrúa á Alþingi eigi hann aðild að Ríkisstjórn. Ef landið er gert að einu kjördæmi er flokksræðið algjört, ég vil heldur una við það að einhver hafi tvöfaldan atkvæðisþunga. En það má leiðrétta þó landið sé ekki eitt kjördæmi.

Skipun Ríkisstjórnar

Vel má vera að við höldum í þingræðið en gerum a því endurbætur. Með því eins og sagt er að framan að ráðherrar sitji alls ekki á þingi. Þannig er sá möguleiki opnaður að ráðherrar séu ekki síður valdir utan þings en innan. Ég er ekki í nokkrum vafa um að það hefur staðið stjórnlandsins fyrir þrifum að það sé nánast skylda að ráðherrar séu ætíð valdir úr hópi þingmanna. Hefur það sýnt sig á umliðnum árum að þar sitji endilega hæfasta fólki?

En þetta er aðeins brot af því sem þarf að endurbæta, það gerist ekki nema við hugsum málið og komum með hugmyndir, jafnvel djarfar hugmyndir. 

Loksins nokkur orð um Rannsóknarskýrsluna

Ég býst við að fleirum hafi orðið svo bylt við Rannsóknarskýrsluna að hafa ekki haft sig í það að fjalla um hana. Það sem ég hef kynnt mér Skýrsluna er hér um mjög vandað tímamótaverk að ræða sem við öll verðum að læra af hvort sem okkur líkar betur eða verr. Vissulega vissum við margt af því sem gerst hafði en samt er Skýrslan meiri hrollvekja en nokkurn grunaði.

 

Bankmenn, fjármálamenn, braskarar

Ekki er nokkur vafi á því að þessir aðilar eru höfuðpaurar hrunsins sem grundvöllurinn var lagður að með sukkinu í kring um einkavæðingu bankanna? Dag eftir dag koma í ljós svo ótrúlegar upplýsingar um þá sem þarna hrærðu í fjármálapottinum. Eigendur bankanna, stjórnendur bankanna og stærstu lántakendur bankanna. Varla nokkurs staðar á jarðkringlunni hefur orðið til jafn hrikaleg spilling í fjármálaheiminum. Það vekur ekki litla athygli að þessir þrír bankar, Landsbanki, Glitnir og Kaupþing (+Straumur) voru allir jafn spilltir, allir stjórnendur og eigendur voru búnir að búa til einn allsherjar suðupott sem allir hrærðu í og jusu úr, ekki aðeins til sín eigendanna heldur einnig til ýmissa fjárglæframanna í útlöndum. Laun og bónusar voru yfirgengilegir. Satt að segja getur maður ekki annað sagt en þetta: Hvernig gat það verið að í öllum bönkunum misstu menn vitið á sömu stundu, það er ekkert anað hægt að segja en að þessir bankamenn hafi verið algjörlega vitskertir. Vissu  þeir ekki betur?

Umhverfið, eftirlit og almenningur

Því miður áttum við flest, íslenskur almenningur, nokkra sök, við studdum þessa menn, við höfðum mörg hver ofsatrú á þeirra hæfileikum við trúum því mörg eða flest að öll gagnrýni að utan væri "öfund" og "illgirni", Danir  væru enn spældir yfir að við sögðum skilið við þá, allt flæddi í peningum, allir gátu engið lán eins og þeir vildu. Enn sannaðist það sem ég hef áður sagt: Mannskepnan virðist flest geta þolað, drepsóttir, styrjaldir, hungurneyð, náttúruhamfarið. En eitt getur mannskepnan ekki þolað; það er góðæri, stöðugt batnandi góðæri. Þá fer fyrir mörgum eins og fjármála- og bankamönnunum okkar; öll skynsemi, öll varkárni, allt siðferði fer út í buskann. Við getum vissulega tekið undir það að eftirlit Fjármálaeftirlits og Seðlabanka var allt í skötulíki. En á síðari tímum hefur sú tilhneiging orðið æ meira áberandi að það séu eftirlitsaðilar sem beri ábyrgð á hegðun borgaranna. Ef umferðalys verður eru fjölmiðlar allir komnir í kór og þeir sem ábyrgðina bera eru yfirleitt ekki þeir sem tækjunum stýra, það er æpt á Lögregluna, það er æpt á Vegagerðina og svo koll af kolli. Þannig hafa fjölmiðlar magnað upp þá grýlu að ófarir hvort sem er í fjármálum, umferð að hverjum sem er sé einhverjum allt, allt öðrum að kenna en þeim sem raunverulega bera ábyrgðina. Áttum við ekki kröfu á því að þeir sem stjórnuðu bönkunum höguðu sér eins og viti bornir menn en ekki sem vitfirringar? Dæmi um þetta eru margendurtekin ummæli fyrrverandi forsætisráðherra, Geirs Haarde. Hann hefur margsinnis lýst því yfir að ófarirnar í banka- og fjármálaheimi hérlendis sé lögum þeim sem við tókum upp við inngöngu á Evrópska efnahagssvæðið að kenna!

Hverjir ber ábyrgðina?

Það eru þeir sem ég hef að framan talið upp. Stjórnendur bankanna, eigendur þeirra sem létu greipar sópa um fjárhirslur bankanna. þetta er í fyrst sinn á Íslandi sem hvorki þurfti lambhúshettu, hníf eða byssu við bankarán. Bankaránið var framið þannig að það þurfi engum að ógna, það þurfti engar rúður að brjóta, engin göng að grafa. Peningarnir var einfaldlega stolið með tölvum, miklu einfaldari tæki til bankaráns en gamla draslið. En þeir sem einkavæddu bankana og "gáfu" þá einkavinum, brutu allar reglur sem um bankasöluna voru settar, þeir byrjuðu "ballið". Og vissulega brugðust Fjármálaeftirlit og Seðlabanki, enda ekki við öðru að búast, Seðlabanki undir stjórn gamals stjórnmálrefs úr Sjálfstæðisflokknum og Fjármáleftirlitið undir stjórn dusilmennis sem hafði það eitt unnið sér til ágætir að vera Heimdellingur.

En hvað um stjórnvöld, hvað um ríkistjórnir og ráðherra? Bera þeir enga ábyrgð?

Jú, svo sannarlega, ræðum það í næsta pistli. 

Með mínum minnisstæðustu dögum

Ég glaðvaknaði en vissi ekki af hverju. Klukkan sýndi að hún var ekki orðin sjö að morgni. Ég var í góðu yfirlæti hjá þeim Agli og Böggu í Skarði í Þykkvabæ. Það var svo langt að sækja skóla frá Sandhólaferju til Þykkvabæjar að okkur systkinunum frá "Ferju" var komið fyrir á bæjum í Þykkvabænum, sóttum skóla 2 vikur í senn og vorum heima næstu 2 vikur. Mér leið ákaflega vel hjá þeim sæmdarhjónum Agli og Böggu í Skarði, einnig í skólanum hjá Guðmundi Vernharðssyni.

En þetta var 29. mars 1947 og einhverra hluta vegna var ég skyndilega glaðvakandi og fékk verkefni til að leysa, verkefni í eðlisfræði. Þar sem ég svaf í Skarði hékk mikill olíulampi úr lofti. En það var nokkuð að gerast sem mér kom spánskt fyrir sjónir; lampinn rólaði fram og til baka og ég fór í mikil heilabrot. Ef ég hefði rekið mig í lampann þegar ég fór í rúmið þá hefði hann átt að stöðvast fyrir löngu. Þá rak Magga vinnukona inn nefið og sagði "Sggi, varðstu var við nokkuð? Ég neitaði því upptekinn í erfiðu eðlisfræðiverefni; af hverju rólaði lampinn til og frá. Ég fór á fætur, heimilisfólk var komið á fætur og stóð úti í blíðviðrinu.

Á austurhimni var mikið sjónarspil. Þar reis kolsvartur mökkur langt upp í loftið, lóðréttur norðan til eins og hamraveggur, en samfelldur mökkur til suðurs. Ekki hugsaði ég út í það þá að þessi kolsvarti mökkur mundi breiða svo úr sér og ná til Evrópu, Bretlands og Frakklands.

En gosið í Heklu var staðreynd, þessi fjalladrottning hafði verið stillt og prúð í meira en 100 ár en nú fannst henni tími til kominn að ræskja sig og það með það sterkum jarðskjálfta að hann hreyfði hressilega við olíulampanum í Skarði, eðlisfræðiþrautin var leyst. Ég fór í skólann og Guðmundur kennari og skólastjóri staðfesti að Hekla væri að gjósa. Veður var gott, stillt og bjart. En það breyttist skyndilega. Um kl. 9:00 sást ekki á milli húsa í Þykkvabæ.